مصدق

من هم مثل خیلی از افراد تا همین اواخر خیال می کردم محمد مصدق یک شخصیت ملی بود که به پشتوانه مردم توانست نفت را ملی کند ولی امریکا و شاه او را کنار زدند و نام این عمل را کودتا گذاشتند. ما هیچوقت نپرسیدیم که کنار گذاشتن نخست وزیر از اختیارات شاه بود و به چه مناسبت تعویض یک نخست وزیر کودتا نام دارد.

۱- غلامحسین مصدق، فرزند، مشاور سیاسی-اداری-مالی مصدق ۲- احمد مصدق، فرزند، معاون وزیر راه ۳- ابوالفتح والاتبار، برادر، نماینده دولت در وزارت دربار ۴- ابوالحسن دیبا، برادر، توزیع کننده مناقصه‌های دولتی ۵- متین دفتری، برادر زاده و داماد، عضو کمیسیون

از روزی که تخم لق ملی کردن نفت در کمیسیون نفت مجلس شورای ملی شکسته شد، محمد مصدق و دوستانش در جبهه ملی به هرکس و هرمقامی که مخالف آنها بودند بدگمان بودند و خیال می کردند آنها نوکر بیگانه

زمانی که مصدق به قدرت رسید کمپانی نفتی انگلیسی را خلع ید کرد و صنعت نفت تعطیل شد. انگلیسی ها به دادگاه لاهه شکایت کردند. دولت مصدق از مردم میخواست به خیابان بیایند و علیه دادگاه لاهه شعار بدهند. هر

هدف من از پرداختن موضوعات دوران نخست وزیری مصدق و ملی شدن نفت ایران هرگز نبش قبر اختلافات نیست بلکه تحریک اذهان خودمان به اندیشیدن و واکاوی ریشه گرفتاریهایمان است. جامعه ای که استعداد آنالیز شرایط و تمیز دادن خوب

بعد زا یکی دو سال کشمکش و محاصره اقتصادی ایران، مشکلات و تنگناهای اقتصادی گریبانگیر دولت مصدق شد و او قادر به بازکردن گره هایی که خود ایجاد کرده بود نبود و به همین خاطر هر روز عصبانی تر و تهاجمی تر میشد. او زمانی که از دادگاه لاهه به ایران بازگشت نامه ای به شاه نوشت و گفت یا پست وزارت جنگ را هم باید به من بدهی و یا من استعفا می دهم. شاه هم قبول نکرد و در نتیجه مصدق استعفا داد. شاه احمد قوام را برای پست نخست وزیری معرفی کرد.

کاشانی که در این دوره همه کاره مجلس بود و از قبل خصومت شخصی با قوام داشت همراه مصدق شد و با تحریک بازاریان شورش بزرگی به راه انداخت. کاشانی مردم را بر ضد حکومت قوام و بازگرداندن مصدق فرا خواند و اظهار داشت دکتر مصدق به اختیار خود استعفا نداده بلکه نگذاشتند کار کند! بهرحال در 28 تیرماه اعلامیه ها برای جهاد علیه حکومت کفر در بازار پخش شد و بازار تهران و شهرستانها تعطیل شدند. در روزهای 29 و 30 تیرماه حزب توده و دیگر عناصر سودجو و فرصت طلب هم به این اعتراضات پیوستند و رویداد خونین سی ام تیرماه را به بار آوردند که دست کم 22 کشته و 96 مفقودالاثر و صدها زخمی بذ جای نهاد.

قوام که این وضعیت را دید و سن و سالی هم از او می گذشت بی درنگ به نزد شاه رفت و استعفای خود را تقدیم شاه کرد.

عصر همان روز هزاران نفر پیرامون خانه مصدق جمع شدند و شعار یامرگ یامصدق سردادند و خواهان بازگشت مصدق به قدرت شدند. رووز بعد عده ای از نمایندگان مجلس به نزد شاه رفتند و گفتند تنها راه بازگشت آرامش این است که دوباره مصدق به قدرت برگردد. شاه هم ناچارا قبول کرد و حتی پست وزارت جنگ (یعنی اختیار ارتش) را هم به او داد.

این بار مصدق با اعتماد بنفس بالایی وارد صحنه شد و یک ماده واحده را به مجلس برد وقیام سی ام تیر سال 1331 را بعنوان قیام مقدس ملی بتصویب رساند و طبق همین قانون قوام بیچاره را مفسدفی الارض شناخته و دستور مصادره اموالش صادر شد!

ما ایرانی ها از آنجا که تاریخ معاصرمان به حب و بغض شخصی آلوده شده است، منابع زیادی برای شناخت خویش نداریم؛ اما خوشبختانه با جستجو در آرشیو مطبوعات غربی میتوانیم تصویری نزدیک به واقعیت از گذشته خویش پیدا کنیم.

From 1:53:10 to 1:54:15

From 1:37:00 to 1:44:20 https://youtu.be/ZUorcDJmGlo?t=5819

علی اصغر حاج سیدجوادی از علل جدایی دکتر بقایی از دکتر مصدق میگوید.
مصاحبه کننده : ضیا صدقی
تاریخ مصاحبه : ۱-۳-۱۹۸۴
محل مصاحبه : پاریس ، فرانسه