زنان، از انقلاب مشروطه تا انقلاب سفید-8
رضا شاه پهلوی در هفدهم دی 1314 کشف حجاب را اعلام کرد و باتفاق ملکه و دو دختر خود شاهدخت شمس پهلوی و شاهدخت اشرف پهلوی که بی‌چادر بودند در مراسم جشن دانشسرای مقدماتی تهران شرکت جست. در واقع تابو شکنی های زنان آزادیخواه زمینه را برای چنین فرمانی آماده کرده بودند. البته بدون قاطعیت و شجاعت رضا شاه بعید بود زنان ایرانی بتوانند از بند خرافات مذهبی و پوشش و حجاب رها شوند. رضا شاه در این مراسم چنین گفت:
«بینهایت مسرورم که می‌بینم خانمها در نتیجهء دانایی و معرفت به وضعیت خود آشنا شده و به حقوق و مزایای خود پی برده‌اند.ما نباید از نظر دور بداریم که نصف جمعیت کشور ما بحساب نمی‌آمد یعنی نصف قوای عاملهء مملکت بیکار بود.شما خواهران و دختران من حالا که وارد اجتماع شده‌اید،بدانید وظیفهء شماست که باید در راه وطن خود کار کنید.شما تربیت‌کنندهء نسل آتیه خواهید بود.انتظارمان از شما خانمهای دانشمند این است که در زندگی قانع باشد و کار نمایید و از تجمل و اسراف بپرهیزید.»
از همان تاریخ دشمنی روحانیون با رضا شاه شدت گرفت و این دشمنی حتی به دوران محمد رضا شاه نیز کشید. مخصوصا زمانی که حق مشارکت زنان در انتخابات از سوی شاه اعلام شد. بسیاری از مراجع تقلید و مخصوصا خمینی آنرا خلاف شرع دانستند و از شاه خواستند آنرا لغو کند. اساس و ریشه واقعه 15 خرداد 1342 بر سر مخالفت روحانیون با قانونی کردن تساوی زن و مرد بود.
در دوران محمد رضا شاه بر خلاف دوران پدرش، پوشیدن چادر ممنوع نبود. زنان آزاد بودند که باحجاب و یا بدون حجاب در خیابان ظاهر شوند. در این دوران زنان وارد دانشگاهها و مراکز تصمیم گیری شدند. سپاه دانش و سپاه بهداشت تشکیل شد که هزاران نفر از زنان تحصیلکرده به روستاها اعزام شدند.
در این دوره زنان فرهیخته و تاثیر گذار بسیاری پا به عرصه فعالیتهای مختلف اجتماعی نهادند که از این پس بطور خلاصه به معرفی چند تن از آنان می پردازیم. بطور کلی ظهور زنانی نخبه همواره در جامعه شایسته سالار اتفاق می افتد. شما مقایسه کنید دوران پهلوی را با دوران جمهوری اسلامی که در مدت 40 سال نتوانست یک شخصیت موثر چه زن و چه مرد تحویل اجتماع دهد.
معرفی خانم فرخ رو پارسا
فرخ‌رو پارسا سال ۱۳۲۹ در رشته پزشکی از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد. اما به جای پزشکی ترجیح داد به فعالیت فرهنگی و آموزشی ادامه دهد. وی در سال ۱۳۳۳خ به همراه تنی چند از همکارانش «انجمن بانوان فرهنگی» را برای دبیرستان‌های دخترانه آن دوران تأسیس نمود و در سال ۱۳۳۵خ به عنوان یکی از اعضای هیئت رئیسه «شورای همکاری جمعیت‌های بانوان ایرانی» انتخاب شد.
فرخ‌رو پارسا همچنین نخستین “مدیر کل” زن در ایران بود. در سال ۱۳۳۹ با آغاز به کار دانشگاه ملی ایران، وی عهده‌دار سِمَت مدیر کلی دبیرخانه دانشگاه ملی ایران شد. انتصاب یک زن به این سمت، اعتراضات زیادی را در محافل اداری، فرهنگی و سیاسی تهران به راه انداخت ولی مقامات دانشگاه توانستند از برکناری فرخ‌رو پارسا جلوگیری کنند.
دکتر پارسا در سال ۱۳۴۷ اولین وزیر آموزش و پرورش ایران در کابینه هویدا شد. فرخ رو پارسا در کابینه دوم و سوم امیرعباس هویدا، وزارت آموزش و پرورش را برعهده داشت و نخستین زنی بود که قدم به پارلمان ایران گذاشت.
تلاش بی وقفه‌ی خانم فرخ‌رو پارسای برای به صحنه آوردن زنان پس از واقعه‌ی شوم «۱۵ خرداد» ۱۳۴۲ یکی از دلایل کینه‌ورزی حاکمان جدید با وی بود. چرا که به تعبیر خمینی، نطفه‌ی «نهضت» و «انقلاب اسلامی» در آن واقعه بسته شده بود و روحانیت به اتفاق بازار و عقب‌مانده‌ترین اقشار جامعه هویت سیاسی و ایدئولوژیک «نهضت» خود را از آن می‌گرفتند. نهضتی که بر پایه‌ی مخالفت با رفرم ارضی شاه و حق رأی به زنان و شرکت آنان در حیات سیاسی و اجتماعی کشور شکل گرفته بود.
یکی دیگر از اقدامات داهیانه‌ی فرخ روپارسای انحلال رسیدگی به «ارزش تحصیلی» طلاب بود. او که به خوبی آگاه بود آن‌چه در حوزه‌های علمیه تدریس می‌شود علم نیست به درستی مانع ارزشیابی آن بر اساس معیارهای علمی شد. طبق گزارش ساواک: «خانم دکتر پارسای از روزی که وزیر آموزش و پرورش شد، کمیسون رسیدگی به ارزش تحصیلی طلاب و کسانی را که با دریافت گواهی اجتهاد از مراجع بزرگ، جهت تعیین ارزش آن را به دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش، تقدیم می کرده اند، منحل کرده است و در اثر انحلال این کمیسیون دیگر طلبه ها و افرادی نظیر آنان به استناد در دست داشتن گواهی اجتهاد از علمای مذهبی [نمی توانند] برای خود ارزش تحصیلی به دست آورند.
یکی دیگر از اقدامات مسئولانه و دور‌اندیشانه‌ی خانم پارسای حذف آموزش زبان عربی از دروس دبیرستان و تأکید بر آموزش و یادگیری زبان انگلیسی بود که به عنوان یکی از موارد کیفرخواست او در دادگاه مطرح شد.
او همچنین برای اولین بار دستور داد تا در نقاط روستایی کشور به منظور برخورداری دختران از تحصیلات عالی دبیرستان‌های مختلط پسرانه و دخترانه تشکیل شود.
در دادگاه به او اتهام بهائی بودن زدند در صورتیکه ایشان در دوره وزارتش مخارج مرکز اسلامی هامبورگ را به آیه الله محمد بهشتی پرداخت میکرد و او را بعنوان مشاور در امور کتابهای درسی استخدام کرده بود.
خانم پارسا بعد از انقلاب دستگیر شد و توسط خلخالی محاکمه و به جرم افساد فی‌الارض٬ همکاری با ساواک و غارت بیت‌المال اعدام گردید. اجرای حکم اعدام خانم فرخ‌رو پارسای مقارن با روز تولد «حضرت فاطمه» و «روز زن» در جمهوری اسلامی، پیام خاص خود را داشت.
برای امتیاز دهی به این مطلب، لطفا وارد شوید: برای ورود کلیک کنید
